Fontanna z popiersiem Josepha Mohra w Mariapfarru © Salzburgerland Tourismus
Dawno temu w Mariapfarr
Była jesień 1815 roku, kiedy 23-letni Joseph Mohr po przyspieszonych święceniach w Salzburgu objął swoją pierwszą posadę: został wyznaczona na wikariusza parafialnego do pomocy proboszczowi w Mariapfarr w Salzburskim Lungau i wrócił tym samym do swoich rodzinnych korzeni. Przodkowie Josepha Mohra ze strony ojca osiedlili się na tych ziemiach już w XVII wieku.
Ludność salzburskiej prowincji i leżącego w alpejskim ustroniu regionu Lungau miała za sobą ciężkie przeżycia. Salzburg znajdował się w katastrofalnej sytuacji. Od roku 1803 pięć razy zmieniał władcę. Z księstwa kościelnego stał się najpierw księstwem elektorskim, w 1806 roku został przyłączony do Austrii, trzy lata później do Francji i w 1810 roku do Bawarii. Długa faza niepewności, wojen i przemocy miała się skończyć dopiero 1 maja 1816 roku wraz z przyłączeniem Salzburga ostatecznie do Austrii. W tych czasach zapanowały głód i bieda. Rok 1815 przeszedł do historii jako „rok bez lata“. W kwietniu 1815 roku nastąpił wybuch wulkanu w Indonezji, a gigantyczna erupcja wpłynęła miesiące później na negatywne zmiany klimatyczne w wielu miejscach na świecie. Zmiany, które dawały się we znaki przez lata. Deszcze, chłód i niestabilna pogoda pociągnęły za sobą deficyty zbiorów. W Salzburgu w ciągu kilku miesięcy ceny zboża wzrosły o 150 procent!
Popiersie Josepha Mohra na fontannie w miejscowości Mariapfarr, gdzie młody duchowny rozpoczynał swoją służbę duszpasterską © SalzburgerLand Tourismus
Szczególny związek Josepha Mohra z Mariapfarr
Młody pomocnik proboszcza stał w Lungau przed bardzo trudnym zadaniem. Na szczęście jego życzliwy i pogodny charakter – co w tamtych czasach nie było cechą oczywistą dla duchownych – pomógł mu zyskać zaufanie wiernych. Dotykał ludzi, rozumiał chłopów, biedotę i dzieci. Wiele lat wojen obdarło ludność ze wszystkiego. Wysoka cena zboża i deficyt zbiorów dodatkowo przygnębiły mieszkańców wsi.
Na tle tych wydarzeń Joseph Mohr napisał w 1816 roku sześciostrofowy wiersz „Cicha noc“. Niezwykłe dla tamtych czasów, ale typowe dla Mohra: napisał go po niemiecku. Także pasterka w kościele parafialnym pod wezwaniem NMP śpiewana była po łacinie i po niemiecku, co zapewne stało się inspiracją dla młodego kleryka. Wiersz wyraża jasno, skąd Mohr czerpał w ciężkich czasach nadzieję. Z niezłomnej wiary w zbawienie świata, które objawia się w Narodzeniu Pańskim.
Joseph Mohr poznał w Mariapfarr swojego dziadka ze strony ojca. Odwiedzał zarówno jego dom rodzinny „Scharglerkeusche“, jak i jego ostatnie miejsce zamieszkania, „Haasenkeusche“. Dziadek Mohra zmarł w 1816 roku. Czuwał przy nim jego wnuk.
Po drugiej zimie spędzonej w Mariapfarr dały się u Mohra rozpoznać pierwsze objawy schorzenia płuc. W sierpniu 1817 roku opuścił Lungau i wrócił na leczenie do Salzburga.
Na obrzeżach Mariapfarr, w dzielnicy Stranach, stoi zabytkowe gospodarstwo Scharglerkeuche. Należało ono dawniej do rodziny Josepha Mohra, który w 1816 roku w Mariapfarr w Salzburskim Lungau Mohr napisał słowa kolędy „Cicha noc”. © SalzburgerLand Tourismus
Śladami „Cichej nocy“ w Mariapfarr:
- Mariapfarr w Rezerwacie Biosfery UNESCO Salzburger Lungau uchodzi za najbardziej nasłoneczniony region Austrii. Już od wielu dziesięcioleci jest popularnym letniskiem. Mariapfarr jako miejscowość Cichej Nocy składa hołd pamięci Josephowi Mohrowi na wiele sposobów.
- Muzeum Cichej Nocy w północnej części budynku parafialnego obejmuje dokumentację dotyczącą Josepha Mohra, począwszy od drzewa genealogicznego jego rodziny po dwuletni pobyt w Mariapfarr. Do atrakcji muzeum należy pokaźnych rozmiarów szopka betlejemska w zrekonstruowanej „Izbie Mohra”. Blisko sto figurek – częściowo z okresu baroku – pochodzi z 1750 roku i zdobiło już w czasach Mohra tutejszą szopkę. Obejrzymy tu także księgę chrztów oraz księgę zgonów z lat 1815 – 1817 z wpisami dokonanymi własnoręcznie przez Mohra, jak choćby wpis o śmierci jego dziadka. Joseph Mohr mieszkał w czasie swojej służby w Mariapfarr w izdebce wikariackiej na pierwszym piętrze prawego traktu plebanii. Godziny otwarcia: poniedziałek i czwartek od 16.00 do 18.00 (zwiedzanie z przewodnikiem o 16.30). W październiku czynne tylko w czwartki od 16.00 do 18.00 (zwiedzanie z przewodnikiem o 16.30). W kwietniu, maju i listopadzie nieczynne. Zwiedzanie z przewodnikiem dla grup od 6 osób
- możliwe jest zawsze, po wcześniejszej rezerwacji terminu pod nr tel.: +43 (0) 6473 8766. www.stillenachtmuseum.at | www.wallfahrtsmuseum.at
-
Obraz z ołtarza w Mariapfarr, który miał być inspiracją dla Mohra do napisania kolęDy „Cicha noc” © SalzburgerLand Tourismus, Gulliver Theis 
Bazylika i plebania w Mariapfarr © Stille Nacht Gesellschaft – Kathrin Gollackner 
Szopka betlejemska w Mariapfarr © SalzburgerLand Tourismus, Gulliver Theis - Kościół parafialny pw. Najświętszej Maryi Panny posiadał szczególne znaczenie pastoralne i historyczne na terenie Archidiecezji Salzburskiej. Szczególnym klejnotem jest cudowny obraz NMP, który z dużym prawdopodobieństwem stał się dla Mohra inspiracją do napisania wiersza. Po trwającej dwa lata renowacji kościół i ołtarz zostały konsekrowane w sierpniu 2016 roku. Poświęcona została także Fontanna Cichej Nocy na nowo otwartym Placu Josepha Mohra.
- Godna polecenia, godzinna wędrówka wokół Mariapfarr prowadzi m. in. do najstarszego kościoła w Lungau – w Althofen oraz domu „Scharglerkeusche” w Stranach. Punktem wyjścia jest kościół pielgrzymkowy Mariapfarr, skąd idziemy dobrze oznakowaną trasą nordic walking nr 7. Mijamy karczmę Örglwirt i trzymając się trasy nr 7 wędrujemy w dół przez wijącą się malowniczo brzozową aleję do barokowego kościoła w kształcie rotundy w Althofen. Wiele wskazuje na to, że wczesno romańska poprzedniczka dzisiejszej rotundy to wspomniany w dokumencie z 754 roku pierwotny kościół parafialny. Droga nr 7 prowadzi dalej prosto, napotyka po krótkim odcinku ulicę, prowadzi nią zakręcając nieco na lewo i dalej trzyma się brzegu rzeki Taurach. Przechodzimy przez most na Taurach na drugą stronę, gdzie przy lewym przyczółku stoi „Scharglerkeusche”, dom, w którym w skromnych warunkach żyła rodzina Mohra. Typowa dla regionu Lungau chałupa jest europejskim pomnikiem kultury i własnością prywatną. Wracamy na drugi brzeg rzeki. Droga nr 7 prowadzi wzdłuż trasy kolejki wąskotorowej i zakręca na lewo, w drogę dla traktorów. Tutaj wspinamy się pod górkę do osiedla Stockerfeld, a następnie idziemy w lewo z powrotem do Mariapfarr.
Rękopis kolędy „Cicha noc” © SalzburgerLand Tourismus / Salzburg, Kathrin Gollackner
