Mnieszek lekarski i pięciornik kurze ziele poprawiają trawienie © AlmSinn Martina Egger
Kiedy jesienią dni stają się krótsze, a rozgrzewająca moc słońca słabnie, wiele roślin żegna się z bujną zielenią. Wycofują się do ziemi i koncentrują całą swoją energię w korzeniach. Właśnie dlatego jesienią zbierane są korzenie roślin leczniczych. O tej porze roku stężenie substancji czynnych w korzeniach jest najwyższe. Wiosną również będzie okazja do wykopania korzeni – ale w odpowiednim czasie, zanim roślina ponownie przeniesie swoje soki roślinne do liści i kwiatów.
Goryczka – symbol Alp
Prawdopodobnie najbardziej znaną rośliną korzeniową i symboliczną dla regionu alpejskiego jest goryczka. Od średniowiecza korzenie goryczki były wykorzystywane do produkcji sznapsa i tradycyjnych środków wzmacniających żołądek i jelita, jako środek wspomagający trawienie i pobudzający apetyt. Istnieje powszechne przekonanie, że niebieska goryczka jest używana do destylacji sznapsa. Jednak do tego celu wykorzystuje się głównie goryczkę żółtą, goryczkę wschodnioalpejską (goryczkę panońską), goryczkę kropkowaną i goryczkę purpurową.
Niebieska goryczka krótkołodygowa (Gentiana clusii) © Willi Bedek
Wszystkie te gatunki goryczki są jednak ściśle chronione i mogą być zbierane przez osoby prywatne jedynie w niewielkich ilościach (pokrywających zapotrzebowanie apteczki). Destylarnie muszą uzyskać zgodę na „wykopywanie korzeni” od właściciela gruntu, a następnie od organu ochrony przyrody. Korzeń goryczki jest oczywiście również dostępny w aptekach lub sklepach zielarskich.
Krwawnik, pięciornik kurze ziele…
…wybór jest olbrzymi. Ci, którzy lubią samodzielnie zbierać korzenie, a raczej je „wykopywać” lub „nakłuwać”, mają wiele alternatyw dla goryczki. W lesie i na łąkach jest niezliczona ilość innych roślin do wyboru. Na przykład: krwawnik, dzięgiel litwor, pięciornik kurze ziele lub po prostu i prawie wszędzie – mniszek lekarski z silnym korzeniem palowym.
Jak zrobić domowy digestif
Podczas gdy mniszek lekarski i pięciornik kurze ziele występują na każdej wysokości, po gorysz miarz należy się udać na wysokość około 1200 metrów. Wybierając się na poszukiwanie korzeni, pamiętaj aby zabrać ze sobą scyzoryk, papierową lub lnianą torbę i małą szczotkę do warzyw. Natychmiast po wykopaniu usuń z korzeni całą ziemię. Oczyszczone korzenie można przetworzyć na świeżo lub pokroić w plastry o grubości centymetra i wysuszyć.
Składniki na digestif z korzeni jesiennych ziół
- 1 litr brandy zbożowej lub owocowej
- 100 g pięciornika kurzego ziela (Potentilla erecta).
- Można również wykorzystać różne inne korzenie i zmieszać je. Uwaga, goryczka jest bardzo gorzka, należy jej używać w niewielkich ilościach!
- 15 g krwawnika lub inne zioła wedle uznania
- 150 g cukru kandyzowanego lub miodu (lub mieszanki jednego i drugiego)
Sposób przygotowania
- Pokrój wszystkie składniki i przełóż razem z cukrem kandyzowanym/miodem do słoika wekowego lub z zakrętką o pojemności 1,5 do 2 litrów.
- Zalej je brany zbożową lub owocową, zamknij butelkę lub słoik i lekko wstrząśnij.
- Postaw słoik w jasnym i ciepłym, ale nie nasłonecznionym miejscu.
- Raz dziennie potrząśnij słoikiem
- Po 2-3 tygodniach przecedź przez drobne sitko (do herbaty) lub złoty lejek filtracyjny. Przelej do butelek i naklej etykietki.
