Doświadczenia życiowe twórców
Kiedy Joseph Mohr napisał wiersz „Cicha noc”, sam od dzieciństwa przeżywał rozpacz i trudności: w drodze do szkoły w mieście Salzburg zetknął się z francuskimi okupantami. Również w rodzinnej miejscowości Franza Xavera Grubera, Hochburg-Ach, lokalna kronika odnotowała szereg przestępstw popełnionych przez francuskich żołnierzy. To nie były spokojne czasy, jakie znamy dzisiaj. Wojna, ludzkie cierpienie, strach i głód odcisnęły swoje piętno na niejednym pokoleniu ludzi: Przez prawie dwie dekady wojny napoleońskie ciążyły nad Europą.
Wojny napoleońskie i Kongres Wiedeński
Kongres Wiedeński (1814/15) miał na celu przywrócenie starego porządku: Odnowa miała na celu jedność i pokój. Zmiany terytorialne były pozornie łatwe do przeprowadzenia na papierze i za pomocą traktatów: W rzeczywistości jednak były one strasznym szokiem dla ludności. Jak na przykład w Oberndorfie pod Salzburgiem, na mapie pojawiły się nowe miejsca, które wcześniej nie istniały: nie miały administracji i struktury, nie miały nawet własnej nazwy. Ludzie byli wstrząśnięci do fundamentów: nagle należeli do innej narodowości, z dnia na dzień od dawnych przyjaciół, pracodawców i sąsiadów oddzielała ich strzeżona granica. Zastosowano nowe waluty i nowe prawa. Stałeś się obcy we własnym kraju.
Cenzura i nadzór policyjny przed Wiosną Ludów
Joseph Mohr wybrał karierę duchową: jego niezachwiana wiara dawała mu siłę, aby kontynuować i zapewniać pocieszenie. Okres poprzedzający Rewolucję Marcową („Vormärz”) wywarł trwały wpływ na życie i twórczość zarówno Josepha Mohra, jak i Franza Xavera Grubera. Był to czas dwóch równoległych prądów, które nie mogły być bardziej różne: Epoka konserwatywnego Biedermeiera (1815 – 1848) i radykalnego Vormärza (1830 – 1848), z jego politycznymi postulatami równego traktowania, wolności prasy i demokracji. W kraju panowała ścisła kontrola policyjna: swobodne wyrażanie opinii czy ingerencja polityczna były zabronione. Wycofanie się do własnych czterech ścian nie było dobrowolne, lecz stanowiło środek samoobrony. Ludzie byli zastraszani, a mimo to wszędzie budził się opór wobec dyktatorskiego systemu.
Pieśń pokoju dla świata
„Cicha noc” została napisana w czasach wojny i rozpaczy. Zarówno sytuacja polityczna, jak i ekonomiczna narodu była druzgocąca. Nie dziwi więc fakt, że kolęda w swojej 200-letniej historii odgrywała ważną rolę w czasach wojny: na przykład była śpiewana i wykonywana publicznie podczas I wojny światowej, a także podczas II wojny światowej. Piosenka jest w stanie dać siłę, nadzieję i pocieszenie. I robi to w ponad 300 językach i dialektach na całym świecie.